Funderingsproblemen houten palen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Funderingsproblemen bij houten palen ontstaan voornamelijk doordat de palen, vaak door een te laag grondwaterpeil, droog komen te staan, waardoor schimmels en bacteriën het hout aantasten (paalrot of palenpest) en de draagkracht vermindert of verloren gaat.
Omschrijving
Veel oudere gebouwen in Nederland, met name gebouwd voor 1970, zijn gefundeerd op houten palen. Zolang deze palen volledig onder het grondwater staan, blijven ze goed geconserveerd. Wanneer het grondwaterpeil echter zakt en de bovenkant van de palen droog komt te staan, krijgen schimmels en bacteriën, zoals softrot of palenpest, de kans om het hout aan te tasten. Dit proces van aantasting vermindert de sterkte van de palen. Langdurige droogstand (10 tot 20 jaar) kan leiden tot aanzienlijk draagkrachtverlies. Funderingsproblemen met houten palen manifesteren zich vaak als verzakkingen van het gebouw, wat kan leiden tot scheurvorming in gevels en dragende muren, klemmende ramen en deuren, en in ernstige gevallen zelfs gevaarlijke situaties. Naast aantasting door schimmels en bacteriën door droogstand, kunnen funderingsproblemen bij houten palen ook ontstaan door overbelasting van de fundering (bijvoorbeeld door verbouwingen), negatieve kleef (waarbij de paal door inklinkende grond naar beneden wordt getrokken), constructiefouten, of trillingen door bijvoorbeeld verkeer of bouwactiviteiten.
Oorzaken van aantasting
De voornaamste oorzaak van aantasting van houten funderingspalen is droogstand als gevolg van een te laag grondwaterpeil. Dit lage peil kan diverse oorzaken hebben, waaronder lekke riolen, te laag afgestelde drainages, verlaging van oppervlaktewater, grondwateronttrekking en bemalingen bij bouwputten. Door blootstelling aan zuurstof krijgen schimmels (zoals softrot) en bacteriën (veroorzaker van palenpest, met name bij grenenhout) de kans zich te ontwikkelen en het hout aan te tasten. Ook de temperatuur speelt een rol; hogere temperaturen, bijvoorbeeld in de nabijheid van warmtebronnen, kunnen de aantasting versnellen. Naast aantasting door droogstand kunnen overbelasting door constructiewijzigingen en negatieve kleef eveneens bijdragen aan funderingsproblemen.
Herkenning en aanpak
Signalen die kunnen duiden op funderingsproblemen bij houten palen zijn onder meer verzakking en scheefstand van het gebouw, bredere scheuren in binnen- en buitenmuren, en klemmende ramen en deuren. In gebieden met veen- en kleigrond, waar veel oudere huizen op houten palen staan, is er een verhoogd risico op paalrot. Huiseigenaren kunnen de oorspronkelijke bouwtekeningen bij de gemeente raadplegen om te achterhalen hoe hun woning is gefundeerd. Bij vermoeden van funderingsproblemen is nader onderzoek door een specialist aan te raden. Herstelwerkzaamheden zijn vaak ingrijpend en kostbaar en kunnen variëren, afhankelijk van de ernst van de aantasting en de specifieke situatie. Preventieve maatregelen omvatten het monitoren van het grondwaterpeil.
Vergelijkbare termen
Paalrot
Gebruikte bronnen: